پیشرفت کند ابتکار پولی بریکس؛ برنامه ده‌ساله‌ای که هنوز محقق نشده است
در حالی‌که نشست سالانه بریکس در ریودوژانیرو آغاز شده، بیانیه رسمی منتشرشده از سوی رهبران این بلوک ۱۰ عضوی نشان می‌دهد که پیشرفت معناداری در مسیر ایجاد سیستم پرداخت فرامرزی با ارزهای محلی حاصل نشده است—ابتکاری که از سال ۲۰۱۵ در دستور کار قرار دارد و هدف آن کاهش وابستگی به دلار در تجارت و سرمایه‌گذاری میان اعضاست.📢
ابعاد کلیدی این بن‌بست ساختاری:
با وجود حمایت لفظی اعضا از ایده تسویه تجاری با ارزهای محلی، زیرساخت‌های فنی بانک‌های مرکزی برخی کشورها هنوز آمادگی لازم را ندارند و هماهنگی میان سیستم‌های پرداخت ملی با چالش‌های جدی مواجه است. 🔎
غیرقابل‌تبدیل بودن برخی ارزهای عضو، تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورهایی مانند ایران و روسیه، و اختلاف‌نظر درباره نحوه تقسیم هزینه‌ها و ریسک‌های امنیتی، از دیگر موانع اصلی پیش‌روی این پروژه هستند. 🔎
در بیانیه نشست، رهبران بریکس از وزرای دارایی و رؤسای بانک‌های مرکزی خواسته‌اند تا گفت‌وگوها درباره ابتکار پرداخت فرامرزی بریکس (BRICS Cross-Border Payments Initiative) را ادامه دهند—اما هیچ جدول زمانی مشخصی برای اجرا ارائه نشده است.🔎
پیامدهای تحلیلی برای بازارهای مالی و سرمایه‌گذاران:
عدم تحقق این پروژه در شرایطی که دلار آمریکا با فشارهای ساختاری مواجه است، می‌تواند فرصت‌های استراتژیک برای تنوع‌سازی ارزی در تجارت جهانی را به تأخیر بیندازد. 🔔
برای سرمایه‌گذاران در بازارهای نوظهور، این وضعیت یادآور آن است که ریسک‌های ژئو‌مالی و زیرساختی همچنان مانع از تحقق سریع پروژه‌های چندجانبه در حوزه پولی هستند. 🔎
در عین حال، تداوم تلاش‌ها برای توسعه ابزارهایی مانند BRICS Pay و گسترش استفاده از ارزهای محلی در تسویه دوجانبه، می‌تواند در بلندمدت به کاهش تدریجی سلطه دلار کمک کند—هرچند مسیر آن پرچالش خواهد بود.✔
جمع‌بندی:
ابتکار پولی بریکس، با وجود گذشت یک دهه از طرح اولیه، همچنان در مرحله گفت‌وگو باقی مانده است. این موضوع نه‌تنها نشان‌دهنده پیچیدگی‌های فنی و سیاسی در ایجاد سیستم‌های پرداخت مشترک است، بلکه بیانگر آن است که حتی در بلوک‌هایی با اهداف مشترک اقتصادی، همگرایی پولی نیازمند زمان، اعتماد متقابل و زیرساخت‌های هماهنگ‌شده است.📢